Kościół filialny pw św. Huberta - Karszno. - e-Przewodnik Turystyczny po Powiecie Polickim

HISTORIA

Data powstania kościoła pw. św. Huberta w Karsznie jest trudna do ustalenia. Do niedawna sądzono, że powstał on w 1793 (1753 ?) roku - taka bowiem data widnieje na chorągiewce wieńczącej kościelną wieżę. Ostatnio odkryto jednak, że na starych szwedzkich mapach (wydanych przed 1709) zaznaczony jest kościół w Karsznie. Nie wiadomo, czy fakt ten dotyczy obecnego kościoła, czy też innej świątyni która istniała w tej miejscowości.
Świątynia została poddana remontowi i przebudowie pod koniec XIX wieku. Prace odbywały się pod patronatem ówczesnego właściciela majątku Alberchta von Enckevorth. Przy okazji dobudowano neogotycką, ceglaną wieżę. Dostawiono też ryglowy aneks przy absydzie, wymieniono pokrycie dachowe i otynkowano wnętrze. Do 1945 roku użytkowany był jako świątynia protestancka. Po 1945 roku kościół nie był użytkowany, powoli ulegał dewastacji. W roku 1965 został wpisany do rejestru zabytków. W 1994 roku mieszkańcy doprowadzili do rozpoczęcia odbudowy kościoła. Autorem projektu odbudowy była Danuta Konopka. Przeprowadzono remont kapitalny pod nadzorem służb konserwatorskich. 25 lipca 1998 roku kościół pw św. Huberta został poświęcony i przekazany, jako świątynia filialna, parafii w Nowym Warpnie. Opiekę nad kościołem roztoczyło Koło Łowieckie "Bór".

ARCHITEKTURA

Kościół usytuowano na parceli ograniczonej z trzech stron przez przebiegające drogi, prawdopodobnie na miejscu cmentarza epidemiologicznego. Jedynie od strony południowej parcela ta graniczy z podmokłym obniżeniem terenu i folwarkiem. Jest to kościół salowy, orientowany o niewielkiej kubaturze, postawiony na planie prostokąta. Posiada prosto zamknięte prezbiterium, ryglowe ściany oraz wieże zachodnią z czerwonej cegły. Podwalinę posadowiono na kamiennym fundamencie i ceglanej podmurówce. Osadzono w niej pionowe słupy powiązane poziomymi ryglami, ukośnymi zastrzałami w narożach prezbiterium oraz wieńczącym całość oczepem z drewnianymi profilowaniami. Uzyskano w ten sposób kwadratowe fachy, które wypełniono cegłą i otynkowano. Wyjątek stanowią prostokątne, mocno spłaszczone fachy najbliższe podwalinie. Ciekawymi detalami są, nadające wieży charakter obronny, arkadowe kroksztyny podtrzymujące wysunięte przed lico muru krawędzie tarasu oraz narożne sterczyny w formie wykuszu, zwieńczone ostrosłupowymi hełmami. Wnętrze kryte jest płaskim drewnianym stropem oraz ceramicznym dachem dwuspadowym. Więźba dachowa oryginalna o XVIII-wiecznej metryce, o konstrukcji krokwiowo-jętkowej z płatwiami pośrednimi i ukośnymi podporami stolcowymi.

ELEWACJE

W ścianie północnej i południowej znajdują się po dwa centralnie osadzone okna o prostych ościeżach zamkniętych ostrołukiem, z których każde zajmujące przestrzeń dwóch fachów.
Od strony zachodniej znajduje się wieża na planie kwadratu, dwukondygnacyjna, zakończona tarasem. Wieża jest nieco węższa od korpusu kościoła. Znajdują się w niej ostrołukowe okna oraz portal zachodni, również ostrołukowy, którego wimperga obwiedziona jest dodatkowo gzymsem okapnikowym. Wieża zwieńczona jest czterema sterczynami oraz ośmioboczną wieżyczką o konstrukcji szkieletowej, odeskowaną, nakrytą ostrosłupowym hełmem z chorągiewką.
Od wschodu nieco węższa, wydzielona część prezbiterium. Absyda o konstrukcji ryglowej, dwukondygnacyjna. Nie mniej ciekawie przedstawiają się dobudowane do północnej ściany absydy ryglowe aneksy. Prawdopodobnie jest to ciąg komunikacyjny łączący wnętrze świątyni z poddaszem.

WYPOSAŻENIE

Przed wojną kościół był bardzo skromnie wyposażony. Inwentarz H. Lemcke'go z początku XX wieku wymienia: dwa lichtarze ołtarzowe, mosiężne o XVIII-wiecznej metryce oraz malowany pod emporą herb rodziny von Enckevorth.
Wyposażenie kościoła współczesne. Obecnie kościół jest rzadko wykorzystywany do celów liturgicznych. Ze względu na swoją niepowtarzalną specyfikę okazyjnie udzielane są tam śluby. Odbywają się tam wystawy prac malarskich, dla których surowe belki muru pruskiego stanowią naturalne ramy. Wewnątrz ściany z odsłoniętym szkieletem konstrukcyjnym i tynkowanymi fachami. Wystrój świątyni nawiązuje do patrona św. Huberta. Ołtarz liturgiczny z drewna w formie konara na nim krzyż z poroża jelenia, rzeźba z pnia przedstawiająca Jezusa, na ścianach wisi poroże. Do siedzenia służą proste wyciosane z bali ławy.

OTOCZENIE

Plac przykościelny o nieregularnym zarysie nie posiada ogrodzenia. Wokół kościoła znajdował się cmentarz z grobowcami członków rodziny właściciela majątku. Założenie cmentarne obecnie już nieczytelne, bez śladów po nagrobkach. Teren porośnięty jest mieszanym starodrzewem, m.in. dęby szypułkowe o obwodach 240 i 315 cm.